Arve Henriksen - trąbka
Trygve Seim - saksofon
Anders Jormin - kontrabas
Markku Ounaskari - perkusja, instrumenty perkusyjne
Skandynawski projekt Arcanum to czterech artystów dobrze znanych fanom muzyki ECM: Arve Henriksena, Trygve Seima, Andersa Jormina i Markku Ounaskari. Przez lata grali razem w wielu składach, ale jest to ich pierwszy album nagrany w kwartecie. W niektórych kręgach zostali okrzyknięci „nordycką supergrupą” - określenie to nie jednak oddaje przemyślanej, refleksyjnej jakości improwizacji i wrażliwości interakcji, niezależnie od tego, czy grają muzykę tworzoną w czasie rzeczywistym, czy też napisany wcześniej temat, przenoszą w nową przestrzeń.
Ounaksari, Jormin i Seim współpracowali z Sinikką Langeland, grającą na instrumencie fińskim ludowym instrument muzycznym, kantele. I właśnie wtedy po raz pierwszy pojawił się pomysł założenia nowego zespołu: „Często graliśmy jako trio podczas prób dźwięku, co zawsze było bardzo przyjemne, więc zaproponowałem rezerwację kilku koncertów w Finlandii....”, wspomina Markku. Trygve uznał, że w składzie również musi znaleźć się Arve Henriksen, na co Markku z radością przystał. Wszyscy czterej muzycy grali razem w 2006 roku na albumie Langeland pt. „Starflowers” i na jej późniejszych nagraniach, w tym „The Land That Is Not” i „The Magical Forest”, a współpraca Seim/Henriksen zaczęła się jeszcze wcześniej, na debiucie ECM Trygve Seima „Different Rivers", nagranym w 1998 i 1999 roku z już znaczącą obecnością Arve Henriksena.
Jaki zatem muzycy Arcanum podchodzą do tworzenia muzyki? Otwierająca album kompozycja Tryge'a Seima „Nokitpyrt” daje wskazówkę. Anders Jormin nazywa ją „pełnym szacunku ukłonem w stronę skandynawskich wzorców”. Czytając tytuł utworu wspak, można zbliżyć się do Triptykon, przełomowego nagrania Jana Garbarka z Arildem Andersenem i Edwardem Vesalą z 1972 roku, które otworzyło nowe perspektywy dla swobodnej ballady i wskazało duchowe pokrewieństwo między improwizacją w konwencji post-Aylerowską a norweską muzyką tradycyjną. Kwartet Arcanum patrzy podobnie na szerszy zakres muzyki i jej przeróżne znaczenia, poprzez pryzmat jazzowej kreatywności.
Świadczy o tym choćby ich interpretacja fińskiej tradycyjnej melodii „Armon Lapset”. Arve Henriksen: "Ten stary hymn Læstadian był w przeszłości powszechnie używany w regionie Troms w Norwegii. Pomógł zachować przy życiu język Kven, jako część dialektu Tornedal i fińskiego języka kościelnego od lat 60-tych XIX wieku. Wykorzystaliśmy ten psalm jako punkt wyjścia do bardzo swobodnej interpretacji, dość odległej od oryginalnego środowiska".
Utwór Andersa Jormina „Koto” został skomponowany w 1999 roku jako część zamówienia dla Szwedzkiego Radia, w którym pierwotnie uczestniczyli między innymi Arve Henriksen i gitarzysta Marc Ducret. Fascynacja Jormina japońską muzyką tradycyjną została później zintensyfikowana poprzez jego współpracę z grającą na koto Karin Nakagawa na albumach takich jak „Trees of Light” i „Pasado en claro".
Jormin napisał „Elegy” z myślą o Arve, Trygve i Markku pierwszego dnia wojny w Ukrainie. Odnosi się on wprost do utworu „What Reason Could I Give”, który Anders opisuje jako „mój ulubiony z wielu ekspresyjnych i kultowych utworów Ornette'a Colemana”. Piękna ballada znalazła się na „Dona Nostra”, ostatnim albumie Dona Cherry'ego - i pierwszym albumie ECM, na którym pojawił się Jormin - w 1993 roku, gdzie została zagrana w duecie przez Cherry'ego i Bobo Stensona.
Wspólne improwizacje Arcanum ujawniają niezwykłe wyczucie formy wszystkich muzyków. Eksploracja jest tu zawsze bardzo skoncentrowana, a muzycy tworzą swe partie bardzo świadomie, zawsze zwięźle i zawsze na temat.
Jesienią zespół wyrusza w trasę z koncertami na Krokus Jazz Festival, Polska (23 października), Jazz In Bess, Lugano, Szwajcaria (27 listopada), Paradox, Tilburg, Holandia (28 listopada), Bimhuis, Amsterdam, Holandia, (29 listopada), LantarenVenster, Rotterdam, Holandia (30 listopada).
23.10.2025 / czwartek / 19:00/ Sala Koncertowa JCK Ulica Bankowa
